De Hanzestad Hasselt ligt in Overijssel aan het Zwarte Water. In vergelijking met bekendere Hanzesteden zoals Zwolle of Deventer is het wat rustiger en kleiner maar zit zeker ook boordevol historie. In combinatie met een mooie fietstocht in de omgeving kun je er prima een dagje vertoeven en in dit artikel geef ik je wat tips & bezienswaardigheden zien die zeker de moeite waard zijn.

Een stukje geschiedenis

Hasselt groeide in de middeleeuwen uit tot een levendige Hanzestad dankzij haar gunstige ligging aan de Zwarte Water en de verbinding met de IJssel en de Zuiderzee. Schepen vol turf, hout en graan voeren af en aan. Men gaat er vanuit dat Hasselt al omstreeks 1252 stadsrechten heeft gekregen en zo'n 100 jaar later sluiten ze zich aan bij het Hanzeverbond. Dit bracht de stad veel handel en welvaart. Hasselt kreeg stadsmuren, grachten en imposante kerken zoals de Grote of St. Stephanuskerk. Veel van die oude structuur is bewaard gebleven. Wandelend door Hasselt zie je dat de sfeer van de Hanze hier nog altijd voelbaar is in de smalle stegen en oude gevels.

Wat te doen in Hasselt?

De locaties zijn allemaal te zien op de kaart hieronder:

1. Het Oude Stadhuis (Het Olde Raedhuys)

Aan de Markt staat het Oude Stadhuis, een gebouw dat sinds 1550 al bestaat. Je herkent het meteen aan de roodbruine kozijnen met daarin groen glas en de mooie 'trappetjesgevel'. Van april tot november is het stadhuis geopend voor publiek en op de 1e verdieping kun je onder andere een oude wapenverzameling, schilderijen en allerlei oudkundige vondsten bezichtigen. Historisch Centrum Hasselt en het Toen ik er was was er ook een tentoonstelling over de grote overstroming. De toegang is gratis en rondleidingen zijn op afspraak. 

In het Oude Stadhuis bevindt zich ook het Toeristisch Informatiepunt (TIP).  Hier kun je folders, een plattegrond en (gratis) fiets- en wandelroutes verkrijgen. De perfecte plek dus om je bezoek aan de stad te starten.

Openingstijden Toeristisch Informatiepunt
1 april tot 1 november 2025
Maandag t/m vrijdag van 10.00 uur tot 16.00 uur
Zaterdag van 12:00 tot 16:00 uur

Tip: Er liggen ook folders van de Historische Vereniging Hasselt die de tentoonstelling boven ingericht heeft. Deze gaan o.a. over de benamingen van de historische huizen aangezien er destijds geen nummering was.

2. Toren beklimmen Grote Kerk

De Grote is het hoogste gebouw in Hanzestad Hasselt. Van welke kant je ook komt, je ziet hem hoog boven de stad uit torenen. Al vanaf het jaar 1150 stond hier een kerk, maar in de eeuwen erna is die verschillende malen helemaal of gedeeltelijk opnieuw opgebouwd vanwege stormen of brand door bliksem. Tegenwoordig is de kerk in gebruik als hervormde kerk.

Je kunt de toren beklimmen en dan heb je een mooi uitzicht over de stad en het omliggende landschap. Je moet hiervoor wel van te voren een afspraak maken bij de TIP in het stadhuis aan de overkant, er moet namelijk iemand bij aanwezig zijn. Helaas wist ik dit niet waardoor ik de toren spijtig genoeg niet kon beklimmen toen ik er was. Ik had heel graag het mooie uitzicht gezien en foto's van gemaakt. Als je weet dat je naar Hasselt gaat even bellen of mailen met de TIP dus.

3. De Stenendijk

Een bijzonder stukje Hanzestad Hasselt is de Stenendijk, een zeer oude gemetselde zeewering en een Rijksmonument. Deze is 1 kilometer lang en de enige gemetselde dijk in Nederland die nog bestaat. Hij werd in de 16e eeuw gebouwd en beschermde de stad tegen het Zwarte Water dat een open verbinding was naar de onstuimige Zuiderzee. Je kunt over de dijk wandelen en fietsen en het is mooi om via deze kant de stad in te komen. Op de dijk staan informatieborden die je meer vertellen over deze bijzondere bescherming tegen het water.

4. Kalkovens

Net buiten het centrum, richting de haven, staan de oude kalkovens. Vanaf de middeleeuwen werden hier al schelpen gebrand tot kalk dat werd gebruikt als metselspecie. De ovens zijn gerestaureerd en geven een mooi beeld van de vroegere ambacht. De kalkovens en het museum zijn geopend van 1 april t/m 31 oktober (ma t/m zat.: 10:00 – 16:00 uur) Kijk op de website voor actuele openingstijden en prijzen.

5. Kievitsbloem – Natuurgebied De Brommerd

Als je in de 2e helft van april in deze omgeving bent moet je zeker even bij natuurgebied De Brommerd gaan kijken, dit ligt net buiten Hasselt. Hier groeit namelijk de wilde kievitsbloem, een zeldzame bloem die alleen in deze regio voorkomt in het wild. Er loopt een wandelpad door het gebied, zodat je de bloemen van dichtbij kunt bekijken. Gelukkig kwam ik hier een keer in de juiste tijd langs tijdens een fietstocht en heb mijn ogen uit staan kijken. Zo mooi!

6. Provenierswoningen

In de Hofstraat vind je een rijtje van 7 kleine huisjes: de Provenierswoninkjes. Deze woningen waren vroeger bedoeld voor mensen van middelbare leeftijd die hier hun oude dag wilden slijten. Ze betaalden een bepaald bedrag en daarvoor kregen ze voor de rest van hun leven kost & inwoning. Van de helft van de huisjes hebben ze een vakantiehuis gemaakt dat te huur is.

7. Korenmolen De Zwaluw

Aan de rand van Hanzestad Hasselt op de kop van de Stenendijk staat korenmolen De Zwaluw die in de huidige opstelling dateert van 1867. De molen is volledig werkend maar voldoet helaas niet aan de eisen om meel te produceren voor consumptie. De Zwaluw is iedere zaterdag geopend voor publiek (zomer 13.00 uur tot 17.00 en winter 13.00 uur tot 16.00 uur). Daarnaast is de molen af te huren voor trouwerijen, feesten, vergaderingen etc.

8. Wandeling langs de grachten

Hasselt wordt ook weleens ‘Klein Amsterdam' vanwege de grachten, maar vooral door hoe ze heten: Heerengracht, Baangracht, Brouwersgracht en Prinsengracht. Ze zijn allemaal onderdeel van het beschermd stadsgezicht. Ze zijn al eeuwen oud en erg goed bewaard gebleven. Het voelt heel knus aan en het is fijn struinen langs al die monumentale pandjes.

9. De Heilige Stede

Wist je dat Hasselt een zeer lange religieuze geschiedenis heeft? Al sinds de 13e eeuw komen hier pelgrims naartoe om de Heilige Stede te bezoeken. Deze plek is in de tuin van de Sint Stephanuskerk (Eiland 22) en hier zouden talrijke wonderen hebben plaatsgevonden. Dit is overingens een andere kerk dan de Grote Kerk, de ‘Sint' geeft aan dat het katholiek is. Nog steeds komen hier op de 2e zondag na Pinksteren veel pelgrims bijeen. Daarnaast lopen zowel het Jabikspaad uit Friesland en het Jacobspad uit Groningen door Hasselt heen. Deze gaan daarna door als één pad naar Santiago de Compostela.

Mijn ervaring

Inmiddels ben ik best een aantal keer al in Hasselt geweest. Soms kwam ik er doorheen bij een meerdaagse fietstocht zoals de LF9 NAP route of een fietstocht van Brabant naar Friesland. Of fietste er naartoe omdat ik in de buurt was. Altijd fijn om even door Hasselt rond te zwerven, knus en enorm veel historie. Daarbij voel ik me altijd aangetrokken door water en daar hebben ze hier ook genoeg van met het Zwarte water en de Dedemsvaart.