Het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard is een uniek en bijzonder museum dat volledig in het teken staat van steendruk, ook wel bekend als lithografie. Het museum geeft een goed inzicht in de geschiedenis en ontwikkeling van deze bijzondere techniek en is een must voor liefhebbers van kunst, grafische vormgeving en drukwerk.

De uitvinding van steendruk

Steendruk of lithografie dus, werd in 1798 uitgevonden door de Duitse uitvinder Alois Senefelder. Hij zocht naar een goedkope manier om zijn toneelstukken te reproduceren en ontdekte dat je met een speciale vetkrijt of inkt op een gladde kalksteen kon tekenen. Door de steen vochtig te maken en er vervolgens inkt overheen te rollen, bleef de inkt alleen op de getekende delen zitten, wat een perfect afdrukbaar beeld opleverde.

Ontwikkeling en toepassing door de jaren

Vanaf het moment van uitvinding heeft de steendruk zich verder ontwikkeld en door de jaren heen werden er veel nieuwe toepassingen bedacht.

• In de 20e eeuw gingen bekende kunstenaars zoals Toulouse-Lautrec, Pablo Picasso en Marc Chagall experimenteren met lithografie, wat leidde tot unieke kunstwerken.
• Lithografie werd ook belangrijk voor de productie van kranten, strips en boekenillustraties.
• De reclamewereld ontdekte lithografie als dé manier om kleurrijke affiches en verpakkingen te maken.
• Cartografie profiteerde enorm van deze techniek, omdat kaarten veel gedetailleerder en goedkoper konden worden gedrukt.
• Hoewel traditionele steendruk minder gebruikt wordt, is lithografie nog steeds de basis voor moderne druktechnieken zoals offsetdruk.
• Ook de ontwikkeling van de moderne electronische chips is uiteidenlijk gebaseerd op de oude technieken.
• In de kunstwereld blijft steendruk populair als ambachtelijke techniek.

Een uitgebreide collectie steendrukkunst

Bij binnenkomst in het museum word je direct ondergedompeld in de wereld van de lithografie. De collectie omvat een breed scala aan lithografische werken, variërend van oude boekillustraties, kaarten en affiches tot moderne kunst en reclamedrukwerk. Je kunt er werken bewonderen van wereldberoemde kunstenaars zoals: Alphonse Mucha, Pablo Picasso en Francis Bacon. Naast deze grote namen zijn er ook werken te zien van minder bekende, maar niet minder getalenteerde kunstenaars.

Daarnaast heeft het museum ook een zeer uitgebreide collectie kalkstenen en drukpersen.

Demonstraties en interactieve workshops

Het museum is niet alleen een plek waar je kunst kunt bekijken, maar ook een plek waar je kunt leren over de technische kant van steendruk. In het museumatelier worden regelmatig demonstraties gegeven waarbij je kunt zien hoe een steendruk wordt gemaakt met de originele drukpersen. Het is fascinerend om te zien hoe een ambachtelijke techniek die meer dan 200 jaar oud is, nog steeds gebruikt wordt.

Voor wie zelf aan de slag wil, organiseert het museum ook workshops waarin je leert hoe je je eigen litho kunt maken. Dit is een geweldige kans om zelf het proces te ervaren en te begrijpen hoe kunstenaars door de eeuwen heen met deze techniek hebben gewerkt.

Speciale tentoonstellingen

Het museum organiseert regelmatig tijdelijke tentoonstellingen die verschillende aspecten van de steendruk belichten. Dit kunnen tentoonstellingen zijn over bepaalde kunstenaars, stijlen of toepassingen van de techniek. Een voorbeeld van een recente tentoonstelling is “Als de kat van huis is”, waarin wordt getoond hoe kunstenaars de afgelopen 300 jaar katten hebben afgebeeld in hun lithografieën.

Wat maakt het museum zo bijzonder?

Het Nederlands Steendrukmuseum is een unieke plek waar kunst en ambacht samenkomen. Of je nu een kunstliefhebber bent, interesse hebt in grafisch design of gewoon iets nieuws wilt ontdekken, dit museum biedt een bijzondere ervaring.

• Het is het enige museum in Nederland dat volledig gewijd is aan steendruk.
• Het is zelfs het enige steendrukmuseum ter wereld!
• Een kijkje in een unieke, historische druktechniek die nog steeds relevant is in de kunstwereld.
• De collectie bevat wereldberoemde kunstenaars zoals Picasso en Mucha.
• Je kunt deelnemen aan interactieve workshops en zien hoe een steendruk tot stand komt.
• De wisselende tentoonstellingen zorgen ervoor dat er altijd iets nieuws te ontdekken valt.

Praktische informatie